Dieta królika

Co jadają króliki?

Dieta królika domowego powinna jak najbardziej zbliżona do diety królika dziko żyjącego. Najlepiej, jeśli składa się z dużej ilości siana i trawy uzupełnionych mniejszymi porcjami roślin zielonych i granulatu. W żadnym wypadku nie należy zmieniać króliczej diety gwałtownie, gdyż może to spowodować u nich problemy trawienne. W przypadku królików młodych lub zestresowanych (np. przeprowadzką) mogą być one nawet śmiertelne. Zmiana diety powinna być rozłożona na kilka tygodni, a zwierzętom należy wtedy podawać dużo siana.

Siano i trawa – najważniejsze składniki diety

Siano to najważniejszy składnik króliczej diety. Powinno stanowić 80-90% pożywienia królika (naprawdę!). Zwierzęta powinny mieć NIEOGRANICZONY i nieustanny dostęp do świeżego siana. Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów siana z różnych gatunków traw, więc każdy królik na pewno znajdzie coś dla siebie. Warto mieszać siana o różnej twardości i konsystencji,  co ułatwia zwierzętom ścieranie ich nieustannie rosnących zębów. Na niektórych sklepowych półkach można znaleźć jedynie tanie siano niskiej jakości – o krótkich, żółtych i zapylonych źdźbłach. Warto zatem wybierać miejsca, w których asortyment jest wysokiej jakości.

Nieograniczony dostęp do siana dobrej jakości jest podstawą zdrowej diety królika domowego. Żucie siana jest czasochłonne, dzięki czemu króliki nie nudzą się i rzadziej mają problemy behawioralne. Ponadto żucie reguluje wzrost zębów, wzmacnia żuchwę i dostarcza niezbędnego do prawidłowej pracy jelit błonnika. Nieapetyczne dla ludzi, idealne dla królików!

Granulat

Podawanie królikom granulatu to lepszy pomysł niż stosowanie mieszanki. Ta druga sprzyja wystąpieniu zjawiska karmienia selektywnego, zwłaszcza jeśli kilka zwierząt stołuje się wspólnie. Gdy każdy królik wybierze z mieszanki tylko swoje ulubione kąski, żaden nie przyswoi wszystkich potrzebnych mu składników. Karmy typu müsli mogą również zawierać komponenty bogate w cukier i skrobię, które są dla królików ciężkostrawne, a ich spożycie może prowadzić do problemów zdrowotnych i otyłości.

Granulat natomiast jest bogaty w błonnik, a każda granulka zawiera identyczną dawkę składników odżywczych. Królicze jelito nie powinno być stale wypełnione granulatem, wystarczy jedna garstka dziennie. Króliki nie spożywające wystarczającej ilości siana powinny nabrać na nie ochoty, jeśli ograniczy się podawanie im granulatu.

Warzywa

Króliki uwielbiają różnorodność, a świeże warzywa stanowią doskonałe źródło składników odżywczych. Nowe jarzyny należy wprowadzać powoli, w małych ilościach i zrobić przerwę w przypadku wystąpienia jakichkolwiek dolegliwości trawiennych. Warto podawać przynajmniej trzy rodzaje warzyw dziennie. Nie tylko zwiększy to różnorodność przyswajanych składników odżywczych, ale też sprowokuje zróżnicowane ruchy żuchwą, ułatwiając tym samym ścieranie się zębów. Warzywa należy dokładnie myć w celu pozbycia się pestycydów. Wskazane jest wprowadzenie do diety królika jak najszerszego asortymentu jarzyn i codzienne zmienianie kompozycji. Co do zasady należy podawać przynajmniej jedną szklankę warzyw dziennie na każde 2 kg masy ciała zwierzęcia.

Składniki urozmaicające karmienie

Do przeznaczonego dla królika siana warto dodać trochę suszonych liści, kwiatów i gałązek. Króliki żyjące dziko większość czasu poświęcają na szperanie w poszukiwaniu pożywienia. Warto zatem zapobiec nudzie i uatrakcyjnić jedzenie także naszym domowym pupilom. W sianie można  umieszczać również warzywa i inne królicze smakołyki. Miska na pokarm to nie jedyne wyjście!

Zielenina, zioła, trawy i kwiaty

Uwzględnienie w króliczej diecie zieleniny, ziół i traw upodobni ją do diety królików żyjących dziko. Rośliny mogą pochodzić z ogrodu (nie powinny być jednak pryskane pestycydami ani zbierane przy drogach) lub ze sklepu. Króliki chętnie zjadają również świeże zioła doniczkowe – np. bazylię, pietruszkę, czy kolendrę. Na naszej stronie dostępna jest lista roślin bezpiecznych i toksycznych dla królików. Jeśli zwierzęta spędzają czas na świeżym powietrzu, można rozważyć zupełne usunięcie trujących roślin z ogrodu.

Owoce

Owoce należy traktować jako smakołyki, a nie podstawę diety. Choć są bogate w składniki odżywcze, zawierają również sporo cukru, który źle wpływa na układ pokarmowy królika zaburzając równowagę bakterii jelitowych. Nadmierne spożycie owoców może mieć poważne konsekwencje: otyłość, a nawet śmierć. Owoce należy zatem podawać w ograniczonej ilości – nie więcej niż dwie łyżki stołowe dziennie.

Łakocie

Króliki uwielbiają słodycze i najchętniej odżywiałyby się wyłącznie łakociami. Właściciele powinni zatem nauczyć się ignorować ich błagalne miny i zapewnić im zbilansowaną dietę. Króliki ochoczo konsumują ludzkie pożywienie, nawet jeśli ma to dla nich nieprzyjemne skutki. Nie wolno podawać im jedzenia dla nich nieodpowiedniego, a zwłaszcza produktów bogatych w węglowodany takich jak chleb, ryż, ziemniaki, ciastka, czekolada, słodycze, czy chipsy. Właściwymi dla królików łakociami są małe kawałki owoców i warzyw, np. marchewka, jabłko, brokuły, oraz zioła.

Woda

Króliki powinny mieć stały dostęp do świeżej wody. Ceramiczne naczynie na wodę jest najlepszym poidłem, ponieważ trudno je przewrócić, a picie z niego jest najbardziej naturalne. Dzięki temu króliki wypiją więcej niż np. z butelki.

Dlaczego siano jest takie ważne dla królików?

Siano może się ludziom wydawać nudne, ale dla królików to podstawowe źródło pożywienia, które powinien stanowić 80-90% ich diety (trawa jest równie dobra)! Siano utrzymuje je w dobrym zdrowiu i pomaga ich organizmom sprawnie funkcjonować.

• Siano wspomaga perystaltykę jelit
  Siano składa się z długich włókien, które stymulują pracę mięśni jelit. Skomplikowany system trawienny królika wymaga ciągłego dostarczania siana, które przepycha treść pokarmową i zapobiega zatorom (powodowanym np. przez sierść lub niestrawioną treść żołądka – króliki wydają się nie zdawać sobie sprawy z tego, co jest dla nich jadalne, a co nie). Zatory bywają śmiertelne. Jeśli królik nie zjada wystarczającej ilości siana, praca jego jelit może zostać spowolniona i doprowadzić do poważnych komplikacji, np. zastoju żołądkowo-jelitowego (patrz poniżej).
• Żucie siana ściera ich nieustannie rosnące zęby
  Królicze zęby, także tylne, rosną nieustanie (czy wiesz, że króliki mają 28 zębów?!). Jeśli nie są systematycznie ścierane poprzez żucie siana i trawy, mogą spowodować powstawanie bolesnych ropni. Królicze zęby rosną bardzo szybko – około 12 cm rocznie! Problemy z oczami u królików często mają związek właśnie ze zbyt długimi zębami. Inne pokarmy (nawet twarde granulaty) nie ścierają zębów tak efektywnie, jak przy poziomych ruchach przeżuwającej siano żuchwy.
• Przekładanie siana i wyszukiwanie najsmaczniejszych kąsków dostarcza królikom bodźców
• Siano uczy króliki dobrych nawyków toaletowych

Czym jest zastój żołądkowo-jelitowy?

Zastój żołądkowo-jelitowy to podstępna i z początku trudna do zaobserwowania przypadłość, dlatego bywa nazywany „cichym zabójcą”. Powstaje, kiedy treść pokarmowa nie przesuwa się w jelicie wystarczająco szybko, odwadnia, zbija i blokuje przewód pokarmowy królika. Pokarm w nieruchomym jelicie może również fermentować, co powoduje gromadzenie się gazów i ból.

Pierwszym zauważalnym objawem zastoju jest sytuacja, kiedy królik przestaje jeść lub wydalać. W takim wypadku lub w razie zaobserwowania jakiejkolwiek innej zmiany należy BEZWZGLĘDNIE zabrać zwierzę do weterynarza. W przeciwnym wypadku, królik może zdechnąć w ciągu 24 godzin.

Ile siana powinny zjadać króliki i jak często?

Królik powinien codziennie zjadać porcję siana swojej własnej wielkości! Gdziekolwiek się znajduje, należy zapewnić mu stały dostęp do czystego siana (nikt nie lubi brudnego i zleżałego jedzenia) w nieograniczonej ilości. To samo dotyczy wody, dzięki której pokarm sprawnie przechodzi przez króliczy system trawienny. Siano z poprzedniego dnia można przenieść do kuwety, a w jego miejsce położyć świeżą porcję.

Czy siano sianu równe?

Nie! Na rynku dostępnych jest wiele jego rodzajów: od tanich, zapylonych, krótkich słomek żółtawej barwy (unikać!) do kuszących, zielonych ździebeł o słodkim zapachu. Najpopularniejsze pozyskuje się z tymotki łąkowej, ale można również wypróbować inne gatunki, na przykład siano owsiane. Siano z lucerny siewnej jest bardzo bogate w wapń i białko (którego dorosłe króliki potrzebują niewiele), więc należy podawać je z umiarem.

Warto wypróbować także siano z zielonego owsa, siano łąkowe oraz siano z miejscowych gospodarstw (gatunki można dowolnie mieszać lub stosować wymiennie). Tańsze, sprasowane siano można przeznaczyć do celów toaletowych, a droższe zachować do jedzenia.  To świetne pole do eksperymentów – niektóre rodzaje zawierają nawet domieszki mleczy i ziół!

Moje króliki nie chcą jeść siana. Czy mogę dać im coś innego?

Wszystkie króliki powinny jeść siano, ale niektóre trudno do tego skłonić (mają ponad 17 000 kubków smakowych – o 7000 więcej niż ludzie!). Najlepiej odnaleźć taką odmianę, która im najbardziej zasmakuje i zadbać, żeby nie zjadały zbyt wiele innych pokarmów.

Dobrym pomysłem jest również zapewnienie pupilom dostępu do trawy, która ma podobne do siana, korzystne działanie na ich układ pokarmowy. Jeśli zwierzęta nie jadały dotąd trawy, muszą się do niej przyzwyczajać stopniowo. Gwałtowna zmiana może im zaszkodzić. Nie podajemy królikom trawy ściętej kosiarką, ponieważ łatwo fermentuje i działa niekorzystnie na ich trawienie. Ponadto, nie należy karmić zwierząt trawą pochodzącą z miejsc o dużym natężeniu ruchu samochodowego.

Poniżej kilka porad, które pomogą nakłonić króliki do spożywania większej ilości siana.

Jak sprawić, żeby mój królik zjadał więcej siana?

Brak apetytu na siano to częsty problem. Króliki pogryzają coś cały czas i jeśli tylko dostarczymy im pokarmów smaczniejszych niż siano, łatwo z niego zrezygnują. Oto lista wskazówek, które mogą skłonić je do zjadania większej ilości siana:

• Ogranicz ilość granulatu (suchej karmy). Wystarczy dziennie porcja wielkości kieliszka do jaja. Można podawać granulat tylko na śniadanie, a przez resztę dnia pozostać przy sianie. UWAGA: ilość podawanego granulatu należy redukować stopniowo. Jeśli króliki nie są przyzwyczajone do jedzenia siana, odbieranie im ich głównego źródła pożywienia może okazać się niebezpieczne.
• Wypróbuj różne rodzaje siana (można poprosić o próbki, żeby nie kupować za każdym razem nowej paczki)
• Ukryj w kupce siana smakołyki takie jak trawa i zioła, żeby skłonić je do eksploracji!
• Wymieszaj w jednej kupce kilka rodzajów siana
• Umieść siano wewnątrz rolki papieru toaletowego – to dostarczy im trochę rozrywki!
• Rozłóż siano wszędzie – nie będzie od niego ucieczki!
• Króliki lubią pogryzać siano podczas załatwiania potrzeb fizjologicznych, więc można położyć kupkę siana w ich kuwecie
• Trawa jest również doskonała dla króliczych zębów i brzuchów, można więc podawać ją zwierzętom w czasie, gdy przyzwyczajają się do siana (może być zebrana z ogrodu, ale nie skoszona kosiarką – taka trawa łatwo się psuje i może doprowadzić do problemów żołądkowych)
• Susz z trawy także korzystnie wpływa na królicze uzębienie i pomoże im przyzwyczaić się do konsystencji siana (może jednak zawierać nieco zbyt dużo wapnia, więc lepiej ograniczyć się do podawania garstki dziennie, najlepiej wymieszanej z trawą)
• Machaj im wiechciem siana tuż przed oczami i stukaj nim w pyszczek – zirytuje je to na tyle, że zaczną go gryźć i w rezultacie zjadać!
• Lekko spryskaj siano sokiem ananasowym – królikom spodoba się ten słodkawy smak
• Każdy królik gustuje w innym rodzaju siana. Notuj co im podajesz, a kiedy jakikolwiek typ siana im zasmakuje, spróbuj podać również gatunek, które poprzednio odrzuciły – być może nabrały już apetytu!

Rośliny trujące i pokarmy szkodliwe

Najważniejsza zasada przy napełnianiu delikatnych, króliczych żołądków brzmi: jeśli nie jesteś pewien danego pokarmu, nie podawaj go! Króliki są bardzo ciekawskie i spróbują wszystkiego, nawet tego, czego nie powinny. Chronienie ich przed szkodliwymi pokarmami jest zatem zadaniem właściciela!

Niewskazane pokarmy

Nie należy dawać królikom żadnych „ludzkich” smakołyków, takich jak chleb, ryż, ziemniaki, ciastka, czekolada, słodycze, chipsy itp. Króliki lubią słodycze i z rozkoszą przyjmą je od każdego,  jednak słodkości BARDZO SZKODZĄ im i ich delikatnemu układowi pokarmowemu. Wbrew popularnym przekonaniom, królikom nie powinno się podawać sałaty, gdyż może powodować u nich biegunkę. Marchewka zawiera sporo cukru, ale może być podawana od czasu do czasu jako smakołyk. Wiele sklepowych łakoci przeznaczonych dla królików zawiera dodatek cukru i produktów mlecznych, których króliki nie powinny spożywać. Często są również zbyt bogate w węglowodany. Najlepiej ograniczać się do naturalnych produktów i dokładnie czytać etykiety. Na naszej stronie dostępne są informacje na temat pokarmów i smakołyków zalecanych w króliczej diecie.

Rośliny trujące

Jeśli podajesz swoim królikom pożywienie rosnące dziko lub jeśli mają swobodny dostęp do ogrodu, zidentyfikuj wszystkie znajdujące się tam rośliny! Nieznane gatunki mogą okazać się trujące. Poniższa lista trujących roślin nie jest wyczerpująca. Nawet jeśli nie wymieniliśmy jakiegoś gatunku, nie oznacza to, że jest bezpieczny. Jeśli wydaje Ci się, że królik źle się czuje, niezwłocznie zasięgnij porady weterynarza.

• Amarylis
• Blekot pospolity
• Ciemiernik
• Cis
• Dziki bez
• Fasola wielokwiatowa
• Jaskier (zasuszony w niewielkiej ilości w sianie nie zaszkodzi)
• Kalie
• Konwalia
• Ligustr
• Liście dębu
• Liście rabarbaru
• Liście ziemniaków
• Lnica
• Lulek
• Łubin
• Mak
• Naparstnica
• Orlica
• Ostróżka
• Pokrzyk wilcza jagoda (belladonna)
• Powój
• Przestępy
• Psianka słodkogórz
• Rośliny pnące
• Selerowate (baldaszkowate)
• Starzec Jakubek
• Większość roślin wiecznie zielonych
• Wszystkie rośliny cebulkowe
• Złotokap (złotodeszcz)